Asansörün tarihçesi

19. yüzyılda bazı maden ocakları ve fabrikalarda, kömür ve gerekli maddelerin taşınmasında yük asansörleri kullanılıyordu. İnsanların can güvenliğini tehlikeye atmayan ilk asansörler 19. yüzyıl ortalarında yapıldı. Bu döneme kadar kentlerdeki yapılar insanların merdivenle yukarı çıkabileceği yükseklikte, en çok beş altı katlı yapılıyordu.
Bu güvenli asansörler buhar gücü ile çalışıyordu. Bu asansörlerde buhar makinesi bir tamburu döndürüyor, asansör kabinini çeken halat da tıpkı makaralı balık oltalarında olduğu gibi bu tamburun üzerine sarılıyordu.
1870-1900 yılları arasında çoğunlukla hidrolik asansörler kullanıldı. Bu sistemde, yarısı yapının en üst katından yere kadar inen, öbür yarısı da temelin altında toprağa gömülü olan çelikten bir silindir asansör boşluğunu oluşturuyordu. Asansörün kabini de bu silindirin içinde aşağı yukarı hareket eden çok sağlam bir çelik pistonun üzerine oturtulmuştu. Silindire basınçlı su pompalandığında aşağıya iniyordu. 1890'dan sonra elektrik motorları yaygınlaşınca hidrolik asansörlerin yerini elektrikli asansörler aldı. Bugün kullanılan asansörlerin hemen hepsi elektriklidir.Günümüzde sadece yüksek binalarda kullanma zorunluluğundan ziyade artık günlük ihtiyaçlararasında yer alan asansörlerin icadı milattan öncesine dayanmaktadır. Milattan önce 200’lü yıllardayaşayan Archimedes (Arşimet) tarafından ilk olarak insan gücüyle çalışan basit bir kaldıraç yapıldığı vebunun Roma Saraylarında kullanıldığı tarih kitaplarında yer almaktadır. Bu dönemde kullanılan bu tarzilkel asansörler; insan, hayvan veya su gücü yardımıyla çalışmaktaydı.19. yüzyıl ortalarından itibaren, madenlere, depolara veya fabrikalara malzeme taşımak içinkullanılan asansörlerde buhar gücü kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Ancak buna rağmen halatlabağlı olan bir platform şeklinde olup herhangi bir emniyeti yoktur.1853 yılında, Amerikalı mucit Elisha Otis sadece iki kat arasında çalışan basit bir yük asansörüyapmış ve düşmeyi önleyecek güvenlik elemanlarını sergilemek amacıyla halatları devre dışı bırakarakbir gösteri yapmıştır. Bu olay güvenlik elemanlarına olan güveni artırmıştır.1846’da Sir William Armstrong hidrolik bir vinç yapmış ve 1870’ten önce artık hidrolik makinalar,buharla çalışan asansörlerin yerini almaya başlamıştır. Büyük şehirlerde basınçlı su şebekesinin dekurulması da, hidrolik asansör yapımını etkileyen etkenlerdendir. Hidrolik asansörler ağır bir pistonladesteklenmekte, bir silindir bunun içinde hareket etmekte ve su veya yağ yardımıyla basınç meydanagetiren pompalarla çalıştırılmaktaydılar.1867 yılında Paris’te Leon Edoux tarafından yapılan bir hidrolik asansör ilk olarak “Ascenceur”adıyla tanıtılmıştır.Aynı zamanlarda, asansörlerde tahrik kasnakları kullanılmaya başlanmıştır. Uzun zamandırmadencilikte kullanılan tahrik kasnaklarının icatları, bu tarihten 50 yıl öncesine kadar dayanmaktadır.Asansörün hareket mesafesi ve pratikliği açısından tahrik kasnaklarının önemli bir yeri vardır.Tahrik kasnağında çok sayıda halat kullanabilme olanağı ile işletme güvenliğinin artmasını sağlar.1880 yılında Alman mucit Werner von Siemens tarafından, asansörlerde elektrik motorukullanılmaya başlanmıştır. Elektrik motoru kabinin altına monte ediliyor ve kuyu duvarına askılarlasabitlenen dişliler sayesinde çalıştırılıyordu.19. yüzyıl sonlarında elektriğin yaygınlaşmasıyla elektrik motorları teknolojisi ve kontrol sistemlerioldukça gelişti. 1889 yılında da elektrik motoru ile direkt bağlı asansörleri, değerli ve yüksek binalardakullanılmaya başlandı. 1903 yılında da bu tasarım dişlisiz elektrik motorları olarak geliştirildi.1887 yılında Alexander Milestarafından yapılan elektrikli asansördeönemli tasarımlar geliştirildi. Yaptığıasansörde kendiliğinden açılıp kapananve katta değilken açılmayan asansörkapıları kullanıldı. Alexander Milesbunun için otomatik bir mekanizmageliştirdi. O zamanlarda, kullanıcılarveya operatörler kuyu için manuel birkilit sistemine ihtiyaç duyuyorlardı.Çünkü kuyuya açılan kapıyı kapatmayıunuttuklarında insanların kuyuyadüşmesine neden olan kazalar oluyordu.20. yüzyılda , asansör teknolojisigelişimini büyük bir hızla devamettirdi. Klasik tek hızlı motorlaryerini çok hızlı motorlara bıraktı.Kat seviyeleme ve sarsıntısız seyiriçin gelişmeler oldu,elektromanyetik teknoloji manuelhalat kontaklarının ve frenin yerinialdı. Butonlu kontrol ve komplekssinyal sistemleri de tüm bugelişmeler arasındadır.